صلاح کار کجا و …

دربارهٔ این بیت:

صلاح کار کجا و من خراب کجا؟

ببین تفاوت ره کز کجاست تا به کجا!

و اشکال قافیه‌اش بحثی در حاشیه‌های غزل در گنجور شده بود (اینجا). امروز آقای مهران ارشادی‌فر این حاشیه را گذاشته‌اند:

این را از قول برادر مرحومم مسعود ارشادی‌فر نقل می‌کنم که شاعر بود و حافظ را خوب می‌شناخت. در تفسیر این اشکال قافیه‌ای می‌گفت این را می‌گویند «اجرا در متن». انتخاب قافیهٔ «به» برای شعری که قافیه‌اش باید «ب» باشد، در واقع مصرع قبل -صلاح کار کجا و من خراب کجا- را تفسیر می‌کند: یعنی چون حال حافظ خراب است صلاح کار از دستش می‌رود و به جای قافیهٔ «ب» قافیهٔ «به» در شعر می‌آورد. این تعبیر به نظرم بسیار درست است چون با شناختی که از حافظ داریم بی‌گمان در انتخاب قافیهٔ مناسب دچار مشکل نمی‌شد.

این نظر را من بسیار می‌پسندم: حافظ را در نظر آورید که رندانه -و با لحن خرابانه- خواندن غزل تازه‌اش را می‌آغازد و با صدای لرزان، هنرمندانه، در پایان مصرع دوم میزان خرابی حال شاعر را با کسرهٔ نامنتَطَر در جایگاه قافیه می‌نمایاند.

4 دیدگاه برای “صلاح کار کجا و …”

دیدگاه‌ها بسته شده‌اند.