تماشای ریحان

دوستان و بزرگواران زیادی به واسطهٔ کارهایی که من روی گنجور انجام داده‌ام مرا مرهون الطاف خودشان کرده‌اند. در کنار انبوهی از ایمیلهای تشکرآمیز و کمکهای داوطلبانهٔ مادی و معنوی، بعضی از استادان بزرگوار کارهای خودشان را به عنوان هدیهٔ شخصی برای من ارسال کرده‌اند که یکی از زیباترین آنها قرآن ریحان کار استاد بهرام سالکی بوده است.

این مجلد قرآن کریم موسوم به مصحف ریحان به جناب آقای مهندس حمیدرضا محمدی اهداء می‌گردد - بهرام سالکی

از زمان دریافت این هدیه -که نمی‌دانم شاید سال پیش یا سال پیشتر از آن بوده باشد- مفتون زیبایی این قرآن بوده‌ام و دوست داشتم فرصت پیدا کنم و اینجا آن را برای کسانی که -همچون خود من پیش از دریافت این هدیه- از وجود چنین گنجینه‌هایی بی‌خبر مانده‌اند معرفی کنم.

سورهٔ قدر در قرآن ریحان

انبوهی از تذهیبها و نقش و نگارها در کنار خط زیبای ریحان شما را به تفرج در گلستان هنر ایرانی دعوت می‌کند. با توجه به تنوع این نقوش و این که در هر صفحه، حتی برای نمایش شمارهٔ آیات شاهد ظهور نقش جدیدی هستیم این سؤال پیش می‌آید که ساخت این اثر -با توجه به آن که هم خوشنویسی و هم نقش‌گذاری آن را یک نفر انجام داده- چقدر طول کشیده است؟!

کتابت قرآن ریحان هشت سال طول کشیده است

اینها عکسهای تکه‌هایی از نقوش و خطوط این اثر زیبا هستند که تصور می‌کنم برای دوستانی که به هنر خوشنویسی و تذهیب‌سازی ایرانی علاقمندند می‌تواند روزنه‌ای برای آشنایی با این اثر باشد.

قرآن ریحان
قرآن ریحان
قرآن ریحان
قرآن ریحان
فتبارک الله احسن الخالقین

این هم نشانی ناشر برای دوستانی که خواهان دسترسی به این اثر هستند:

نشانی ناشر

ضمناً استاد سالکی شاعر هم هستند و مجموعه‌ای از اشعار ایشان در گنجور رومیزی در دسترس است. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت اشعار ایشان اینجا را ببینید و اشعار را در این نشانی دریافت کنید.

اشعار بهرام سالکی در گنجور رومیزی

سبیت ۲۰۱۳

The only downer for Peter Schnautz is the non-participation of the Iranian partner Hoda Systems: “Throughout history vibrant trade relations were often the driving force for political changes – why should it not occur on this occasion?” remarks Peter Schnautz and continues: “technologically this is a great loss. Hoda Systems is one of the few suppliers in the market that offers a premiere ICR engine for Arabic characters. ”

منبع

خیام، مسافر تایتانیک؟

مجلهٔ دانشمند این ماه مقاله‌ای دارد با عنوان «تایتانیک چرا غرق شد؟».

تایتانیک چرا غرق شد؟

جدای از بحث اصلی که به نظرم برای خوانندهٔ عادی بسیار خواندنی است، در آن علاوه بر دلایل متداول ذکر شده برای حادثهٔ غرق شدن این کشتی، یک بحث مهندسی مواد با عنوان «تبدیل رفتار نرم به ترد فولاد» نیز طرح شده که برای متخصصین امر می‌تواند جالب باشد. اما در کنار این مطالب، یک مطلب حاشیه‌ای در مورد گم شدن نسخهٔ اصلی رباعیات خیام در این کشتی مطرح شده که به نظرم جالب آمد:

شاید خیلی از ایرانیان ندانند که نسخهٔ اصلی و دستنویس کتاب رباعیات خیام با کشتی تایتانیک به عمق اقیانوس رفت و متأسفانه نابود شد. این کتاب بسیار پرارزش که «عمر اعظم» نام داشت سرگذشت بسیار غم‌انگیزی دارد و سه روایت دربارهٔ آن نقل شده است. بر اساس یک روایت، این کتاب را یکی از شاهزادگان قاجار برای فروش به آمریکا می‌برده است و چون او یکی از سرنشینان کشتی تایتانیک بود این کتاب را با خود به قعر اقیانوس برد و به این ترتیب، برگی دیگر بر ماجرای قاچاق ثروتهای ملی ایران افزوده و یک اثر نفیس نابود شد. روایت دوم نیز دست کمی از روایت نخست ندارد. «بنیامین عمر بوساژ» که باخبر می‌شود نسخهٔ دستنویس رباعیات خیام (عمر اعظم) در دست یکی از شاهزادگان ایرانی است به ایران سفر می‌کند، دیگ طمع این شاهزادهٔ ضدملی را به جوش می‌آورد، کتاب را از او می‌خرد و هنگام بازگشت به آمریکا چون با کشتی تایتانیک سفر می‌کرده است این کتاب به قعر اقیانوس می‌رود و یک اثر نایاب از فرهنگ ایران‌زمین -متأسفانه- نابود می‌شود. و اما بر اساس روایت سوم، صحافی به نام «فرانسیس ستکلایف تلاش» آن را خریداری کرده از نظر صحافی روی آن کار می‌کند و قصد فروش آن را داشته که به علت بحران اقتصادی انگلیس (سال ۱۹۱۲) تصمیم می‌گیرد آن را به آمریکا ببرد، [آن را] به یک مسافر آمریکایی می‌فروشد و چون خریدار مسافر کشتی تایتانیک بوده، کتاب با غرق کشتی به اعماق دریا می‌رود و نابود می‌شود. می‌گویند برادرزادهٔ صحاف انگلیسی، «استانلی»، از باقیماندهٔ کتاب و تصاویری که از آن داشته نسخهٔ دومی -نه به ارزش نسخهٔ اول که به روایتی به خط و نوشتهٔ خود خیام بوده است– تهیه می‌کند که این نسخه نیز در بمباران لندن طی جنگ جهانی دوم نابود می‌شود. وی دست از کار نمی‌کشد و نسخهٔ سومی از طرحها، عکسها و تصاویر نسخه‌های اول و دوم تهیه می‌کند که این نسخه در اختیار همسر و بازماندگان «استانلی بری» بوده است که چند سال پیش به موزهٔ بریتانیا تعلق گرفت. در این کتاب که هم‌اکنون در موزهٔ بریتانیا موجود است، یکهزار قطعه جواهر، هزاران سنگ قیمتی رنگارنگ و چند متر مربع ورقهٔ طلا به کار رفته است. قصهٔ پر غصهٔ کتاب دستنویس رباعیات خیام را بسیاری از نویسندگان جهان که شیفتهٔ این دانشمند بزرگ ایرانی بوده‌اند با درد و اندوه نگاشته‌اند.

مجلهٔ دانشمند، شمارهٔ ۵۶۴، مهر ۱۳۸۹، صفحهٔ ۱۸

منبع یا منابع این مقاله ذکر نشده است اما، با تکیه بر نامهای ذکر شده (که البته صورت لاتین آنها نقل نشده و من با آزمون و خطا صورت لاتین بعضی از آنها را پیدا کردم) جستجوهایی کردم. حدس من بر اساس یافته‌هایم این است که مطالب بالا ترکیبی از داستان‌پردازیهای تنظیم‌کنندهٔ مقاله، داستان‌پردازیهای نویسنده‌ای که کتابی تخیلی با این موضوع نوشته (این کتاب) و ادعاهای نقل شده راجع به گم شدن نسخه‌ای از ترجمهٔ انگلیسی شاعرانهٔ فیتز جرالد از رباعیات خیام -و نه یک نسخهٔ فارسی و یک ثروت ملی ایرانی- است. حتی در کتاب داستانِ یاد شده، ذکر شده که پایان کار تهیهٔ این کتاب جواهرنشان همان سال ۱۹۱۱ بوده (اینجا را ببینید) و نقلی از یک کتاب کهن ایرانی یا فارسی نیامده. در این صفحه هم می‌توانید اطلاعات دیگری راجع به این واقعه و این کتاب بخوانید و تصاویری از کتاب یاد شده را ببینید. چیزی که بر تردیدها راجع به صحت مطالب یاد شده اضافه می‌کند این است که تا آنجا که من از حواشی شادروان فروغی بر رباعیات خیام در ذهن دارم تا پیش از دورهٔ صفوی کتاب مستقلی به نام رباعیات خیام وجود نداشته و اکثراً رباعیات این دانشمند بزرگ ایرانی در جُنگها و مجموعه‌شعرها در کنار آثار شاعران دیگر نقل شده است.

این مطلب، مرا یاد مقالهٔ دیگری در مجلهٔ اطلاعات علمی، شمارهٔ پیاپی ۳۴۲، مربوط به اسفندماه ۸۶ انداخت. در صفحهٔ ۱۶ این مجله، در مطلبی با عنوان «سرویس اینترنتی به کمک فاضلاب شهری» این دروغ آوریل گوگل که به انتخاب مجلهٔ پی‌سی‌ورلد یکی از خنده‌دارترین دروغهای آوریل گوگل بوده (اینجا) به عنوان یک مقالهٔ علمی و به شکل کاملاً جدی ترجمه و ارائه شده است.

اهم اخبار

روزنامهٔ اقتصاد پویا، یکشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۹، صفحهٔ آخر:

شام خوبی بود

وقت کردید نگاهی به نسخهٔ PDF این صفحه از روزنامه بیندازید (اینجا)، اخبار جالب دیگری هم دارد، مثلاً این که محققان آلمانی چطور متوجه شده‌اند که روباتها می‌توانند برای انسانها خطرناک باشند و … .

دی.ان.اس‌های گوگل

این را در نظرات یکی از وبلاگها خواندم، یادم نیست کدام وبلاگ. اما به هر حال کار مرا فعلاً راه انداخته. گفتم شاید شما هم، همهٔ زندگی آنلاینتان روی جیمیلتان باشد و دسترسی از طریق محیط آشنایی وبی آن برایتان ضروری، شاید این راه حل به درد شما هم بخورد: دی.ان.اسهای ارتباط اینترنتیتان را روی 8.8.8.8 و 8.8.4.4 تنظیم کنید بلکه رستگار شوید.

پراکنده از چند فیلم

بازیگر شخصیتهای کامپیوتری

بعضی بازیگرها تخصصهای جالبی دارند. می‌دانستید نقش کونگ (گوریل فیلم کینگ کونگ) و همینطور شخصیت گالم در فیلم ارباب حلقه‌ها را یک نفر بازی کرده (اندی سرکیس)؟ البته بازی کردن (مخصوصاً در مورد اول) در اینطور نقشها در واقع گویا عبارت است از اجرای حرکات شخصیت و انتقال آنها به کامپیوتر برای اعمال روی شخصیتهای کامپیوتری. گویا این بازیگر، در فیلمها و همچنین بازیهای کامپیوتری دیگری هم بازیگر حرکات شخصیتهای کامپیوتری بوده.

اندی سرکیس بازیگر نقشهای کینگ کونگ و گالم

بی.بی.سی و خلیج فارس

در قسمت نهم مجموعهٔ دیدنی سیارهٔ زمین بی.بی.سی با گویندگی دیوید اتنبرو (عرضه شده در سال ۲۰۰۶ میلادی)، در حوالی دقیقهٔ بیست و یکم گوینده از خلیج فارس با عنوان Arabian Gulf نام می‌برد.

خلیج فارس در یکی از قسمتهای سیارهٔ زمین BBC

گذرنامهٔ ایرانی در دست شخصیت عراقی سریال گمشدگان

در لحظات پایانی اولین قسمت از فصل جدید سریال گمشدگان، یک گذرنامهٔ ایرانی دست سعید (شخصیت عراقی سریال) است.

گذرنامهٔ ایرانی در دست شخصیت عراقی سریال گمشدگان

پیشتر، اشتباهاتی در رابطه با فرهنگ و زبانهای اسلامی یا عربی در این سریال اتفاق افتاده (اکثراً در قسمتهایی که این شخصیت محور آنهاست). مثلاً در یکی از قسمتهای فصلهای پیشین، زیرنویس تلویزیون یکی از کشورهای عربی با خطوط گسستهٔ عربی نمایش داده شده بود. یا در یکی از قسمتها نشان داده می‌شود که مسلمانها مرغ را با پیچاندن و شکستن گردن می‌کشند. در یکی از قسمتها در (اگر اشتباه نکنم) یک رستوران عربی در پاریس، صدای موسیقی اصیل ایرانی به گوش می‌رسد (البته این مورد آخری با توجه به حضور یک بازیگر ایرانی در آن شاید اشتباه نبوده باشد و صرفاً سلیقهٔ دست‌اندرکاران سریال بوده باشد). نماز خواندن سعید جراح (که بازیگر آن یک انگلیسی هندی الاصل و غیرمسلمان است) در یکی از قسمتها عجیب و اشتباه است. با توجه به این موارد شاید قرار دادن گذرنامهٔ ایرانی در دست شخصیت عراقی یکی دیگر از اشتباهات این سریال در این رابطه باشد.

تاریخ ادبیات به روایت خبرگزاری فارس

چند روز پیش، شاعرانی که در حضور مقام معظم رهبری شعرخوانی کرده بودند اشعارشان را -اختصاصاً- در اختیار خبرگزاری فارس گذاشته بودند. بد نیست نگاهی به این شعرها بیندازید، جالبند: رهبر انقلاب گفتند این شعر را خوشنویسی کنید، شعر طنز سعید بیابانکی که در دیدار با رهبر انقلاب خوانده شد و شعر انتخاباتی امیری اسفندقه.

بعد از بازخوانی این شعرها دوری در اخبار فرهنگی فارس زدم و به این مطلب رسیدم در مورد احمد شاملو. مطالب آموزندۀ زیادی دارد این مقاله و از جملۀ بارزترینشان این است که فروغی بسطامی شاعر همدورۀ فریدون مشیری، رهی معیری و معینی کرمانشاهی بوده است.

فروغی بسطامی شاعر همدورۀ مشیری به روایت خبرگزاری فارس

البته من فقط به صورت سرسری و سطحی مقاله را خواندم وگرنه اهل فن احتمالاً با مرور دقیق مطلب از طریق آن به حقایق جدید و احتمالاً بدیعی راجع به تاریخ ادبیات ایران پی خواهند برد.