دربارهٔ من:
آخرین نظردهندگان:
- Anonymous دربارهٔ تماشای ریحان
- لیام دربارهٔ @hrmoh
- سمانه ، م دربارهٔ @hrmoh
- M دربارهٔ شرح یک تجربه: سیانوژن روی گوشی LG Optimus 4X
- مسعود دربارهٔ @hrmoh
مشترک شوید:
ایمیل خود را در جعبهٔ زیر وارد کنید و دکمهٔ اشتراک را بزنید.
جستجو:
شاه بیت
۸۵/۰۵/۱۳نرگس یعنی چشم، البته نه کاملاً، در واقع نرگس اسم گلی است که شاعران فارسیگو چشم زیبا را با ترکیبهایی مثل «چشم ِ نرگس» و «نرگس ِ چشم» به آن تشبیه کردهاند. این کلمه آنقدر برای رساندن این معنا استفاده شده که خیلی جاها حتی به تنهایی به معنای چشم زیبا به کار رفته است (اصل این کلمه هم یونانی است و نام مردی زیبارو در اساطیر یونان باستان است که وقتی در آیینهی آب، چشمش به جمال خودش روشن شد عاشق خودش شد ❗ و برای این که به وصال معشوق برسد خودش را در آب انداخت و غرق شد، بعدها هم گویا در کنارهی مزار او -که همان آبی باشد که خود را در آن انداخت- گلی رویید که به یاد او نامش را نرگس گذاشتند [شنیدهام یا خواندهام که ناصرالدین شاه در خاطراتش اشاره کرده که روزی در آینه، چشمش -به همان سبک آقای نرگس، گویا- به جمال خودش روشن شده و در وصف این واقعه فرمایش نمودهاند که «از خودمان بسیار خوشمان آمد!» البته آن آقای نرگس از خودش یک کمی بسیارتر خوشش آمده بوده، چرا که در غیر این صورت احتمالاً نیاز نبود آقای میرزا رضا کرمانی توی زحمت بیفتند! 😉 ]).
طارم به معنای سقف است (تلفظ درستش، گویا، طارَم است به فتح ر). البته وقتی پای شعر در میان باشد ممکن است این سقف کمی متفاوت با سقفهای معمولی باشد. مثلاً اگر بگویند «طارم فیروزهای رنگ» منظورشان آسمان است، همچنین اگر بگویند «طارمی که چشم زیر آن مینشیند» منظورشان ابروست یعنی همان سقفی که بالای سر چشم قرار گرفته.
این دو کلمهی کلیدی برای فهمیدن معنی این بیت از حافظ کافی است:
به جز آن نرگس مستانه – که چشمش مرساد!- ،
زیر این طارم پیروزه، کسی خوش ننشست!
چشمش مرساد یعنی «الهی کسی چشمش نکند!»، یعنی «چشمزخم از او دور بادا!»، یعنی «الهی چشم بد به او نرسد» (مــَر ِساد = نرساد، نرسد). توی این بیت تناسب قشنگی است آوردن هم نرگس و هم چشم که البته این نرگس خیلی با آن چشم تفاوت دارد.
«هیچ چیزی غیر از آن چشم زیبا نمیتواند به این قشنگی، زیر این ابرو جا خوش کند!» این جمله، معنی آن بیت حافظ میتواند باشد، اما این معنی، معنی ِ نزدیک این شعر است، یعنی همان معنیی که با نگاه اول به ذهن خطور میکند. در این معنی، نرگس را چشم معنا کردهایم و طارم را ابرو و یک جملهی وصفی در ستایش زیبایی چشم معشوق ساختهایم.
اما معنی اصلی این بیت معنی دور آن است (معنایی که پس از تعمق بیشتر در شعر به آن میرسیم). در این معنی نرگس را به معنای «صاحب آن چشمان زیبا» در نظر میگیریم و طارم فیروزهای را «آسمان» معنی میکنیم: «غیر از آن زیبای بیهمتا هیچ کس زیر این آسمان آبی پیدا نمیشود که همیشه خوش باشد و گرفتار رنج و غمی نباشد.» معنا، معنای بلند، فلسفی و غمگینانهایست که با معنای اول از زمین تا آسمان تفاوت دارد.
یک جمله و دو معنای کامل ِ کاملاً متفاوت و هر دو زیبا. در کلام کدام شاعر میتوان نظیری برای آن یافت؟
این تفسیر از این بیت حافظ را در یکی از کتابهای دکتر سیروس شمیسا دیدهام که ندارمش و الان هم نمیدانم کدام کتاب است، اما حدس میزنم کتابی باشد که دربارهی بدیع و صنایع بدیعی در ادبیات فارسی نوشتهاند.
۲۵ نظر
نادر:
تاریخ: ۸۵/۰۵/۱۳ ساعت: ۱۹:۴۳دوست عزیز اگر مقداری با قران اشنا باشیم و بدانیم حافظ حافظ قران است خواهیم دانست منظور حضرت محمد(ص) میباشد و قسمت نظر زدن برگرفته از ایه معروف وان یکاد است
نرگس:
تاریخ: ۸۶/۱۱/۲۹ ساعت: ۱۷:۵۳مرسی عزیز :من خیلی دنبال معانی اسمم و داستانش بودم.موفق باشی و پایدار
گیلدا:
تاریخ: ۸۸/۰۴/۰۸ ساعت: ۱۷:۳۶من قصد یک نتیجه گیری. ابتدا کمی به داستان نرگس رجوع میکنم. نرگس عاشق خودش شد و هر چند که غرق شد ولی به وصال معشوق رسید و به ذات خود پیوست.منظور از ” به جز آن ” شاید تنها یک وجود خاص نباشد و منظور تمام وجود هایی باشد که زیبایی درونی خود یعنی زیبایی ذات احدی خود را دریافته اند و به آرامش رسیده اند. تعبیر مرگ به نوعی آرامش را هم تداعی میکند. هرکه به حقیقت ذات احدی خود پی برد که همان وجود ابدی است که تمامی کائنات را در بر گرفته و کائنات از اوست.
ali kashkooli:
تاریخ: ۸۸/۱۰/۱۵ ساعت: ۱۲:۰۲سلام عزیز گرامی
با که گویم ور بگویم کیست تا باور کند
ان پریرویی که من دیوانه اویم منم
درود بر حضرت عشق
حمید:
تاریخ: ۸۸/۱۱/۰۹ ساعت: ۱۴:۳۵چشم تو طلسم جادوانست-
یا فتنه آخر و الزمانست
دلم صد بار می گوید که چشم از فتنه بر هم زن –
دگر ره دیده می افتد بر آن بالای فتانت
مهسا:
تاریخ: ۸۹/۰۳/۱۵ ساعت: ۱۹:۱۵کلی تو گنجور، نورمگز و…و …و… گشتم اما خبری از معنای چشم نرگس نبود.اگه نمرهش رو بگیرم کلی دعات میکنم.خیلی بهم کمک کردی.من دانشجوی ادبیاتم واین یه تحقیق واسه غزلیات شمس بود که البته تو شعر حافظ هم کاربرد داشت.خیلی خیلی ممنون. بازم بهت سر میزنم.بقیه مطالبتو نخوندم چون عجله دارم.بازم مرسی به صورت شدیدش.
نرگس حاجی زاده:
تاریخ: ۸۹/۰۵/۰۴ ساعت: ۲۳:۵۴مرسی عزیزم
نرگس:
تاریخ: ۸۹/۰۵/۱۸ ساعت: ۲۱:۴۱واااااااااااا تو مطمئني مرد بوده؟؟؟نه بابااااااا زن بوده..خوشم نيمدxxxx
تازه اگه ميشه تلفظ نرگسو به زبوناي زنده ي دنياواسم ميل كني ممنون ميشمم يا اگه سايتي ميشناسيي كه درباره ي نرگس خوب توضيح داده باشه يه دنيا ممنون ميشم…اهم به هر حال منم نرگسم ديگه خود شيفته….!!!!!!!!!!!!!
ناشناس:
تاریخ: ۸۹/۰۷/۲۴ ساعت: ۲۱:۰۹ای ول خوشم اومد ولی حیف که اسم مرد بود
نرگس:
تاریخ: ۸۹/۱۱/۱۱ ساعت: ۱۲:۲۰بله مرد بوده. به يوناني ميشه نارسيس
و به اختلال رواني خود شيفتگي هم ميگن نارسيسيزم!!!
ولي در فرهنگ ما بيشتر نماد چشم زيباست تا خورشيفتگي.
نرگس:
تاریخ: ۹۰/۰۱/۱۷ ساعت: ۲۰:۴۷دوست دارم عاشق باشم و عاشقانه زندگی کنم معنای اسمم هم چشمان زیبای معشوقه که وقتی عاشق میشه زیباتر جلوه میکنه
ناشناس:
تاریخ: ۹۰/۰۱/۲۰ ساعت: ۱۴:۳۰خیلی خوبه اصلا عالی منم مثل تو به برنامه نویسی علاقه دارم
ندا:
تاریخ: ۹۰/۰۱/۲۲ ساعت: ۱۲:۱۴سلام
خیلی عالی بود.
مطالب خوبی یاد گرفتم مرسی.
ابی:
تاریخ: ۹۰/۰۱/۲۵ ساعت: ۱۰:۲۱تلفظ درست یونانیش نارسیسوس هست.خوب بود مرسی
مهدی خلاص:
تاریخ: ۹۰/۰۳/۲۹ ساعت: ۱۹:۴۰سلام خیلی خوب بود
قربانت!:
تاریخ: ۹۰/۰۶/۰۴ ساعت: ۲۲:۱۹آقا خیلی ممنون!
من واقعا تو کف این بودم که نرگس چه ربطی به چشم داره!
نتغفبغته:
تاریخ: ۹۰/۰۷/۲۷ ساعت: ۱۱:۲۴تالعخعلل
وطن خواه:
تاریخ: ۹۰/۰۸/۲۳ ساعت: ۲۲:۳۵سلام میدونستید هر کس اسمش نرگس است چشم و ابروی قشنگی دارد تو این مورد شکی نیست
مرسی از حافظ وبابا طاهر خجالتمون دادن
وطن خواه
شاهين:
تاریخ: ۹۰/۰۹/۲۹ ساعت: ۱۱:۰۴نرگس من همان نرگس شبهاي غم است
مهدی:
تاریخ: ۹۰/۱۱/۰۳ ساعت: ۱۰:۲۳نرگسش عربده جوی و لبش افسوس کنان
رضا:
تاریخ: ۹۰/۱۱/۰۷ ساعت: ۲۱:۵۶دوست عزیزی که میگه چون حافظ, حافظ قران بوده منظورش حضرت مخمد بوده باید بگم حرفش کاملا بی ربط و ناشی از تعصبه . میشه از ابیات حافظ برداشت های مختلفی داشت اما دلیل نمیشه چون حافظ قران بوده بگیم خواسته قران به نظم بیاره. ظمنا حافظ در شرایطی شعر گفته که مجبور بوده چند پهلو حرف بزنه (رندانه)
علی:
تاریخ: ۹۰/۱۱/۲۲ ساعت: ۱۵:۱۲آقا رضا!ظمناً یا ضمناً؟!
narges:
تاریخ: ۹۰/۱۲/۱۸ ساعت: ۲۲:۲۸azinke esmam nargese eftekhar mikonam, agha ya khanoome vatan khah dametoon garm be nokteye zarifi eshare kardin,vaghean ham nargesha chesho abroohaye ghashangi daran.
الیاس:
تاریخ: ۹۰/۱۲/۲۱ ساعت: ۱۱:۳۱خیلی عاشقشم هین
ندا:
تاریخ: ۹۱/۰۶/۲۳ ساعت: ۱۸:۱۸خب ما بیکاریم تو را بشناسیم!!!!!!!!
خروجی آر.اس.اس نظرات این نوشته:»
ارسال نظر برای این نوشته امکانپذیر نیست.